Đạo hữu Minh Tuệ ở Na-Uy hỏi qua điện thoại rằng:
“Thưa thầy! Con có người bạn gái ở Việt Nam sắp đi lấy chồng.
Chúng con phải chia tay nhau trong thương nhớ và khổ đau.
Xin thầy cho con hiểu cách vượt qua khổ đau.
Con là một phật tử tin Phật, tin Thầy,
Thầy sẽ từ bi dạy bảo chánh pháp cho con.
Nhưng con xin sám hối Thầy!
Những lời Thầy sắp dạy,
Có thống nhất trong các Tông phái Phật giáo không?
Hoặc những lời Thầy dạy thuộc tinh thần của Tông Phái Phật giáo nào?
A-Di-Đà-Phật”.
Này Phật tử!
Các Tông phái Phật giáo hợp lại như một vườn hoa
Hướng về cuộc đời và lý tưởng của đức Phật Thích-Ca Mâu-Ni.
Chúng ta không thể phân định rằng,
Hoa này nhất hoa kia nhì,
Hoa này đắt, hoa kia rẻ như người đời quy ước giá.
Tất cả những con người hợp thành vườn hoa đó,
Đều hướng về trí tuệ của đức Phật:
Trí tuệ giải thoát và tâm vô nhiễm.
Đây như là thứ vũ khí chắc bền như kim cương để chặt đứt mọi đau khổ của tâm.
Tông Phái nào cũng chỉ có một mục tiêu ấy mà thôi
Nhưng tuỳ theo khuynh hướng tu mà biến hiện thành vườn hoa đẹp.
Tâm vô nhiễm có nghĩa là đừng để các thứ tri thức và cảm xúc ảnh hưởng đến bản chất trong sáng sẵn của tâm.
Còn trí tuệ giải thoát là sự hiểu biết tính chất thực của sự vật hay hiện tượng.
“Thưa thầy! Con có người bạn gái ở Việt Nam sắp đi lấy chồng.
Chúng con phải chia tay nhau trong thương nhớ và khổ đau.
Xin thầy cho con hiểu cách vượt qua khổ đau.
Con là một phật tử tin Phật, tin Thầy,
Thầy sẽ từ bi dạy bảo chánh pháp cho con.
Nhưng con xin sám hối Thầy!
Những lời Thầy sắp dạy,
Có thống nhất trong các Tông phái Phật giáo không?
Hoặc những lời Thầy dạy thuộc tinh thần của Tông Phái Phật giáo nào?
A-Di-Đà-Phật”.
Này Phật tử!
Các Tông phái Phật giáo hợp lại như một vườn hoa
Hướng về cuộc đời và lý tưởng của đức Phật Thích-Ca Mâu-Ni.
Chúng ta không thể phân định rằng,
Hoa này nhất hoa kia nhì,
Hoa này đắt, hoa kia rẻ như người đời quy ước giá.
Tất cả những con người hợp thành vườn hoa đó,
Đều hướng về trí tuệ của đức Phật:
Trí tuệ giải thoát và tâm vô nhiễm.
Đây như là thứ vũ khí chắc bền như kim cương để chặt đứt mọi đau khổ của tâm.
Tông Phái nào cũng chỉ có một mục tiêu ấy mà thôi
Nhưng tuỳ theo khuynh hướng tu mà biến hiện thành vườn hoa đẹp.
Tâm vô nhiễm có nghĩa là đừng để các thứ tri thức và cảm xúc ảnh hưởng đến bản chất trong sáng sẵn của tâm.
Còn trí tuệ giải thoát là sự hiểu biết tính chất thực của sự vật hay hiện tượng.
Bây giờ Thầy sẽ đi vào cụ thể, lấy sự việc của con làm ví dụ.
Ở tuổi thanh niên, con có bạn gái là chuyện bình thường.
Con phải biết tách mình ra khỏi chuyện tình để quan sát chính nó.
Con sẽ thấy cần có hai sự hiểu biết:
- Con phải có tri thức hay sự hiểu biết về tình yêu.
Trong tri thức ấy bao gồm cả nghệ thuật.
Cụ thể như,
Phải biết cách tìm hiểu người yêu,
Biết cách làm cho người yêu cảm thấy tự hào khi yêu con.
Biết cách yêu với tính chất văn hoá dân tộc và văn minh nhân loại.
Con không thể đánh mất dân tộc tính trong tình yêu.
Vì như vậy con sẽ không hạnh phúc,
Hoặc sẽ đau khổ về sau.
Con phải biết cách nâng tình yêu lên vị trí thanh cao của tinh thần.
Con phải biết giới hạn các tham muốn, nghĩa là không được thoả mãn các ham muốn.
Có như vậy con mới nhận ra vẻ đẹp của tình yêu.
Đó chỉ là một phần nhỏ tri thức hay sự hiểu biết trong tình yêu.
Ngoài ra,
Con cần phải có loại tri thức thứ hai.
Đó là tri thức giải thoát trong tình yêu hay sự hiểu biết bản chất thật của tình yêu.
Con dùng phương pháp thiền quán về tình yêu của con với người bạn gái,
Và tình yêu của người bạn gái dành cho con.
Hai tình cảm ấy nhập một lại tạm gọi là “tình yêu của chúng con”.
Tình yêu này thầy tạm đặt tên là Y.
Bây giờ con cần khảo sát về Y.
Y từ đâu đến?
Đến từ lúc nào?
Y sẽ về đâu?
Lúc đầu không có,
Bây giờ có đến, tất phải có đi.
Con cố gắng nhận biết được rằng,
Y không từ đâu đến
Và Y cũng sẽ chẵng có chỗ để đi.
Con hình dung hai cục đá cọ nhau tạo ra lửa.
Lửa trong cục đá A hay cục đá B, hay trong cả hai cục?
Nếu nói nó là như vậy, sao hai cục đa không tự bốc lửa?
Khi bốc lửa rồi, sau đó lửa biến mất.
Vậy lửa đi đâu?
Con thấy rõ rằng khi hai hòn đá có đủ duyên cọ xát lẫn nhau, lửa xuất hiện.
Khi một số điều kiện không còn hội đủ, lửa không xuất hiện.
Lửa không từ đâu đến, và cũng chẵng đi về đâu.
Đủ điều kiện, nó xuất hiện.
Thiếu điều kiện, nó không xuất hiện, chỉ vậy thôi.
Hiểu như vậy tạm gọi là hiểu bản chất của sự xuất hiện của lửa.
Y ở trên, con cũng hiểu như vậy.
Khi con có sự hiểu biết thứ hai này,
Nó sẽ giúp con không quá tin tưởng và quá vui sướng khi người yêu đến,
Cũng không quá đau khổ khi người yêu đi.
Nghĩa là, không quá tin vui khi Y xuất hiện,
Và cũng không quá đau buồn khi Y biến mất.
Thầy tạm tóm tắt như vầy:
Bất cứ việc gì,
Con cũng cần có hai sự hiểu biết hay hai tri thức:
Tri thức nhập thế hay nhập cuộc
Và tri thức xuất thế hay tri thức tự tại, tri thức giải thoát ngay trong sự việc đang nhập cuộc.
Ví dụ tri thức về ăn uống và tri thức thoát khỏi sự thèm khát về ăn uống.
Tri thức về cách sống trong gia đình và tri thức tự do khỏi sự ràng buộc của gia đình.
Tri thức chồng vợ và tri thức thoát khỏi sự ràng buộc của chồng vợ.
Tri thức về nghề nghiệp và tri tự do khỏi mọi ràng buộc của nghề nghiệp.
Tri thức về nổi danh và tri thức giải thoát ra khỏi sự ràng buộc của danh tiếng.
Tri thức về kinh tế tài chính và tri thức giải thoát ra khỏi sự nô lệ với tiền bạc.
Tri thức về các loại thành tựu và tri thức về sự giải phóng ra khỏi mọi ràng buộc của sự thành tựu.
Vân vân và vân vân.
Khi con có hai thứ tri thức ấy trên cùng một vấn đề.
Con sẽ ứng xử như vầy:
Về mặt bên ngoài,
Con tỏ ra rất am tường và thực hành xuất sắc hiểu biết chuyên môn của mình đối với sự việc mà con đang nhập vai.
Nhưng về bên trong tâm hồn,
Con thấy không có gì trên đời này cần tham luyến.
Hãy thanh thản trước mọi thứ mà người đời tôn vinh,
từ tiền, tình, danh lợi và ngay cả danh tiếng là thánh nhân.
Chúc con thường thành tựu hai thứ tri thức trên mọi phương diện của cuộc đời để lợi lạc cho con và có ích cho đời!
Ở tuổi thanh niên, con có bạn gái là chuyện bình thường.
Con phải biết tách mình ra khỏi chuyện tình để quan sát chính nó.
Con sẽ thấy cần có hai sự hiểu biết:
- Con phải có tri thức hay sự hiểu biết về tình yêu.
Trong tri thức ấy bao gồm cả nghệ thuật.
Cụ thể như,
Phải biết cách tìm hiểu người yêu,
Biết cách làm cho người yêu cảm thấy tự hào khi yêu con.
Biết cách yêu với tính chất văn hoá dân tộc và văn minh nhân loại.
Con không thể đánh mất dân tộc tính trong tình yêu.
Vì như vậy con sẽ không hạnh phúc,
Hoặc sẽ đau khổ về sau.
Con phải biết cách nâng tình yêu lên vị trí thanh cao của tinh thần.
Con phải biết giới hạn các tham muốn, nghĩa là không được thoả mãn các ham muốn.
Có như vậy con mới nhận ra vẻ đẹp của tình yêu.
Đó chỉ là một phần nhỏ tri thức hay sự hiểu biết trong tình yêu.
Ngoài ra,
Con cần phải có loại tri thức thứ hai.
Đó là tri thức giải thoát trong tình yêu hay sự hiểu biết bản chất thật của tình yêu.
Con dùng phương pháp thiền quán về tình yêu của con với người bạn gái,
Và tình yêu của người bạn gái dành cho con.
Hai tình cảm ấy nhập một lại tạm gọi là “tình yêu của chúng con”.
Tình yêu này thầy tạm đặt tên là Y.
Bây giờ con cần khảo sát về Y.
Y từ đâu đến?
Đến từ lúc nào?
Y sẽ về đâu?
Lúc đầu không có,
Bây giờ có đến, tất phải có đi.
Con cố gắng nhận biết được rằng,
Y không từ đâu đến
Và Y cũng sẽ chẵng có chỗ để đi.
Con hình dung hai cục đá cọ nhau tạo ra lửa.
Lửa trong cục đá A hay cục đá B, hay trong cả hai cục?
Nếu nói nó là như vậy, sao hai cục đa không tự bốc lửa?
Khi bốc lửa rồi, sau đó lửa biến mất.
Vậy lửa đi đâu?
Con thấy rõ rằng khi hai hòn đá có đủ duyên cọ xát lẫn nhau, lửa xuất hiện.
Khi một số điều kiện không còn hội đủ, lửa không xuất hiện.
Lửa không từ đâu đến, và cũng chẵng đi về đâu.
Đủ điều kiện, nó xuất hiện.
Thiếu điều kiện, nó không xuất hiện, chỉ vậy thôi.
Hiểu như vậy tạm gọi là hiểu bản chất của sự xuất hiện của lửa.
Y ở trên, con cũng hiểu như vậy.
Khi con có sự hiểu biết thứ hai này,
Nó sẽ giúp con không quá tin tưởng và quá vui sướng khi người yêu đến,
Cũng không quá đau khổ khi người yêu đi.
Nghĩa là, không quá tin vui khi Y xuất hiện,
Và cũng không quá đau buồn khi Y biến mất.
Thầy tạm tóm tắt như vầy:
Bất cứ việc gì,
Con cũng cần có hai sự hiểu biết hay hai tri thức:
Tri thức nhập thế hay nhập cuộc
Và tri thức xuất thế hay tri thức tự tại, tri thức giải thoát ngay trong sự việc đang nhập cuộc.
Ví dụ tri thức về ăn uống và tri thức thoát khỏi sự thèm khát về ăn uống.
Tri thức về cách sống trong gia đình và tri thức tự do khỏi sự ràng buộc của gia đình.
Tri thức chồng vợ và tri thức thoát khỏi sự ràng buộc của chồng vợ.
Tri thức về nghề nghiệp và tri tự do khỏi mọi ràng buộc của nghề nghiệp.
Tri thức về nổi danh và tri thức giải thoát ra khỏi sự ràng buộc của danh tiếng.
Tri thức về kinh tế tài chính và tri thức giải thoát ra khỏi sự nô lệ với tiền bạc.
Tri thức về các loại thành tựu và tri thức về sự giải phóng ra khỏi mọi ràng buộc của sự thành tựu.
Vân vân và vân vân.
Khi con có hai thứ tri thức ấy trên cùng một vấn đề.
Con sẽ ứng xử như vầy:
Về mặt bên ngoài,
Con tỏ ra rất am tường và thực hành xuất sắc hiểu biết chuyên môn của mình đối với sự việc mà con đang nhập vai.
Nhưng về bên trong tâm hồn,
Con thấy không có gì trên đời này cần tham luyến.
Hãy thanh thản trước mọi thứ mà người đời tôn vinh,
từ tiền, tình, danh lợi và ngay cả danh tiếng là thánh nhân.
Chúc con thường thành tựu hai thứ tri thức trên mọi phương diện của cuộc đời để lợi lạc cho con và có ích cho đời!
- Master Duy Tuệ -
